"Ο Σκηνοθέτης Σολομός από τον Α. Φασιανό 7/6/1977
Ο Αλέξης Σολομός μιλάει για τη ΣΚΗΝΗ, το ΠΡΟΣΚΗΝΙΟ και τα ΠΑΡΑΣΚΗΝΙΑ στο βιβλίο του ΒΙΟΣ ΚΑΙ ΠΑΙΓΝΙΟΝ*. Στο εισαγωγικό του ΣΗΜΕΙΩΜΑ (το οποίο και παραθέτω αυτούσιο) αναφέρεται στην σημερινή περιπέτεια του Θεάτρου και τη "φούσκα" (για να είμαστε και στο πνεύμα της εποχής) του νεωτεριστικού πνεύματος, πράγμα που έχει αρχίσει, επιτέλους, να γίνεται αντιληπτό και στον τόπο μας σήμερα.
"Δεν έχω καμμιάν αμφιβολία πως, αν δεν έβγαζα τα βιογραφικά μου πάρεργα και παραλειπόμενα στο φως της δημοσιότητος, δεν θα έχανε η Βενετιά βελόνι. Θυμάμαι επίσης κάποιο μακαρίτη θεατράνθρωπο που μούδειχνε τρία συρτάρια γεμάτα χαρτιά λέγοντάς μου, πως, άμα τα δημοσίευε θα τιναζόταν η Έλλαδα στον αέρα. Για να μην έχουμε τιναχτεί ίσαμε τώρα παναπεί πως ή δεν τάβγαλε τελικά απ' τα συρτάρια του ή δεν είχαν αρκετό μπαρούτι. Δίχως παρόμειες δυναμιτιστικές διαθέσεις, ένοιωσα κι εγώ τον πειρασμό να γράψω περί πραγμάτων και προσώπων - και, φυσικά, περί του γράφοντος - φροντίζοντας νάναι η ανιστόρηση όσο γίνεται πιο ανώδυνη. Έτσι, ο μόνος που δικαιούται να μου κάνει αγωγή για δυσφήμιση είμαι εγώ ο ίδιος.
Επειδή, ωστόσο, ανάμεσα στον εαυτό μου και σ' εμένα δεν υπάρχει πια κανένας ανοιχτός λογαριασμός, μπορώ να φορέσω τις γαλότσες του Άντερσεν και να μασουλίσω τις μαγδαληνές του Μαρσέλ Προύστ, για να κάνω ένα σεργιάνι στον παλιόν καλόν καιρό.
Λέμε συνήθως "καλό" τον καιρό που πέρασε, γιατί έχει γίνει κάτι σαν παραμύθι, ενώ μπορεί και να μην είταν καλύτερος απ' τον τωρινό. Είτανε τάχα προτιμώτερο το χωνί του φωνογράφου απ' το στέρεο ή ο μπακάλης της γειτονιάς απ' την υπεραγορά, το ιώδιο απ' την πενικιλλίνη, ο κονδυλοφόρος απ' το μαρκαδόρο; Θαρρώ πως όχι.
Είτανε τάχα το χτεσινό θέατρο προτιμώτερο απ' το σημερινό; Θαρρώ πως ναι.
Με κίνδυνο να φανώ παλινδρομικός, έχω την εντύπωση πως το θέατρο άξιζε περισσότερο χτες απ' ό, τι αξίζει σήμερα.Καμμιά πρόοδο δεν παρατηρούμε απ΄το Σω στο Φο ή απ' το Ράϊς στο Βάϊς - ούτε και σ' αυτόν ακόμα τον τομέα τον τομέα του άκρου παραλογισμού. Τα ρούχα που ο Μανωλιός ολοένα βάζει αλλι΄βς δείχνουνε κάθε φορά και πιο λειωμένα. Γι' αυτό και το ν' αντικρύζουμε πάντα την παροδική μόδα σαν τεράστια κοσμογονία είναι σύμπτωμα μυωπίας, αν όχι τέλειας στραβομάρας. Τον 4ο προ Χριστού αιώνα, ο Μένανδρος λογαριαζότανε καλό θέατρο κι ο Άριστοφάνης κακό. Στα 1670 ο Ντράυντεν έδιωχνε το Σαίξπηρ απ' τις σκηνές του Λονδίνου και ο Ρασίν έθαβε στο Παρίσι τον Ευριπίδη. Στις αρχές του δικού μας αιώνα, δύο ανύπαρκτοι σήμερα, ο Μπατάιγ κι ο Ζούντερμαν εκμηδένιζαν με το νεωτεριστικό τους πνεύμα την υπόλοιπη ευρωπαϊκή δραματουργία. Όλα αυτά τα θεατρικά ατυχήματα χαιρετίζονταν σαν αλλαγή, καινοτομία, πρωτοτυπία, πρωτοπορία. Μα και σ' αυτούς ακόμα τους μεγάλους πρωτοπόρους της δικής μας εποχής, παρατηρούμε φθίνουσα πρόοδο. Τα πρώτα έργα του Ιονέσκο είναι καλύτερα απ' τα τελευταία του - το ίδιο και του Μπέκετ, του Πίντερ ή του Άλμπη. Όσο πιο τυφλά λατρεύεται ο νεωτερισμός , τόσο πιο γρήγορα παλιώνει. άπόδειξη πως δεν γράφεται πια καινούργιο θέατρο, μα γυρνάμε όλο και πιότερο στο παλιό - πότε ξανανιώνοντας το με τα φίλτρα μας σαν τον Αίαντα, πότε ξεπαστρεύοντας το σαν τον Πελία. Ο Σάρτρ ξαναγράφει το Δουμά, ο Μπρεχτ τον Κλάμπουντ, ο Ντύρρενματ το Στρίντμπεργκ, ο Μπόντ το Σαίξπηρ, ο Πλανσόν τον Κορνέϊγ και πάει λέγοντας. Ανάβοντας πρόχειρα κλεφτοφάναρα της τσέπης, η ανθρωπότηταυπομένει τη διακοπή του θεατρικού ρεύματος, με την ελπίδα πως θάναι μονάχα προσωρινή. Το μέλλον θα το δείξει.
Άς γυρίσω όμως στο παρελθόν."
*ΑΛΕΞΗΣ ΣΟΛΟΜΟΣ: ΒΙΟΣ ΚΑΙ ΠΑΙΓΝΙΟΝ, ΣΚΗΝΗ- ΠΡΟΣΚΗΝΙΟ- ΠΑΡΑΣΚΗΝΙΑ. ΕΚΔΟΣΕΙΣ "ΔΩΔΩΝΗ", ΑΘΗΝΑ 1980
