Άγγελος {Βαλής} και Λητώ Κατακουζηνού.

Στο χτεσινό φύλο της εφ. ΕΛΕΥΘΕΡΟΤΥΠΙΑ, διάβασα ότι το Ίδρυμα Άγγελου και Λητώς Κατακουζηνού, θα συμμετάσχει με 27 χαρακτικά διασήμων ελλήνων και ξένων εικαστικών καλλιτεχνών, από τη συλλογή του εν λόγω ζεύγους, στο Φεστιβάλ Χαρακτικής και Εκτυπώσεων «Πρώτη Έκδοση», που θα φιλοξενηθεί στην γκαλερί «Χατζηκυριάκος Γκίκας» της Ελληνοαμερικανικής Ένωσης, από την Τετάρτη (3/6).Σκέφτηκα, λοιπόν, πως είναι μια καλή ευκαιρία, να γνωρίσουμε «από πρώτο χέρι», αυτό το σημαντικό ζευγάρι της Αθήνας, που το διαμέρισμα του επί της λεωφόρου Αμαλίας, «υπήρξε ένα από τα σημαντικότερα φιλολογικά σαλόνια της γενιάς του ΄30».Αυτό «το πρώτο χέρι», δεν είναι άλλο από το Γιάννη Τσαρούχη, στενό φίλο του ζεύγους Κατακουζηνού.Πηγή μου, ο πρόλογος του ζωγράφου στο βιβλίο της Λητώς Κατακουζηνού «Άγγελος Κατακουζηνός, ο Βαλής μου», από τις εκδόσεις Καστανιώτη.
«Τον Άγγελο και τη Λητώ Κατακουζηνού εγνώριζα από πολύ παλιά. Ήταν η περίοδος που σκόπευαν να παντρευτούν. Και ο γάμος αυτός, ταιριαστός απόλυτα, ήταν το σύμβολο ανδρός και γυναικός, όπως τέλεια εκπροσωπούνταν από τον Άγγελο και τη Λητώ. Ο κόσμος εθαύμασε την ομορφιά των δύο νέων, που πραγματικά δεν μπορούσες να αποφασίσεις για το ποιος ήταν ωραιότερος. Αργότερα στο σπίτι τους γίνονταν συγκεντρώσεις ιστορικής σημασίας για την Ελλάδα. Επιστήμονες, πολιτικοί, συγγραφείς, φιλόσοφοι, ποιητές και κάθε είδους πνευματική άνθρωποι μπαινόβγαιναν εκεί. Και για όλο αυτόν τον πνευματικό κόσμο η Λητώ υπήρξε η μούσα. Ποιητικές βραδυές, ρεσιτάλ απαγγελίας, συναυλίες, φιλοσοφικές και φιλολογικές συζητήσεις ατέρμονες με κύρια εμψυχώτρια πάντοτε τη Λητώ. Ένα ιστορικό γεγονός μεταξύ άλλων υπήρξε η έκθεσις στο σπίτι τους των έργων του Θεόφιλου. Τα είχε εμπιστευτεί στο ζεύγος ο Τεριάντ και για πρώτη φορά τα παρουσίασε εκεί πριν τα μεταφέρει στο Παρίσι για την έκθεση στο Λούβρο. Ο Βαλής, ο οποίος εσπούδασε στη Γαλλία (Μονπελιέ, Παρίσι) και κατόπιν διαγωνισμού εξελέγη καθηγητής, κράτησε περήφανα την ελληνική υπηκοότητα, η απώλεια της οποίας θα του εξασφάλιζε μεγαλύτερες δυνατότητες για την εξέλιξή του. Ως μη Γάλλος και κατ΄εξαίρεσιν δίδαξε στη Μέκκα της Νευρολογίας που ήταν η Σαλπετριέρη και στο Λαριμπουαζιέρ. Εκτός από τους μεγάλους γιατρούς που τον είχαν αγκαλιάσει, γνώρισε στη Γαλλία και όλους τους πνευματικούς ανθρώπους της εποχής του, όπως τον Πικάσσο, τον Ματίς, τον Σαγκάλ, τον Μιρώ. Φυσικά εκεί έκανε παρέα και με τον συμπατριώτη του Στρατή Ελευθεριάδη (Τεριάντ), γνωστό και διάσημο τεχνοκρίτη και καλλιτεχνικό εκδότη.Ο Βαλής υπήρξε γιατρός της οικογενείας μου σε κρίσιμες περιπτώσεις. Ήταν γιατρός και γιατρικό μαζί, αυτός και η γυναίκα του Λητώ. Ο Βαλής είναι ένα σύμβολο της αδικίας και της ζήλειας που έχουν πάντοτε στην Ελλάδα οι διευθύνοντες για κείνους που στέκονται ψηλότερα. Ενώ η Γαλλία τον κύρηξε αντεπιστέλον μέλος της Γαλλικής Ακαδημίας, η Ελλάς των ιθυνόντων τον αγνόησε. Δεν γίνηκε Ακαδημαϊκός της ομάδας εκείνης που είχε τι ιδεώδες του εξευρωπαϊσμού. Αμείφθηκε, όμως, με την αγάπη του του Λαού, ο οποίος ήξερεγια την αξία του ως ανθρώπου και ως επιστήμονος.Ο Βαλής και η Λητώ έγραψαν, μπορούμε να πούμε, ιστορία στον τόπο μας. Εκείνος με την επιστήμη του-διεθνώς αναγνωρισμένος, μέγιστος στην ειδικότητα του, εκπληκτικός στις διαγνώσεις του-και με την ψυχολογική βαθύτητα με την οποία αντιμετώπιζε την τέχνη. Γεγονός σημαντικό υπήρξε η επαφή της Ελλάδας με κορυφαίους Γάλλους και ξένους: γεγονός που πέτυχε ο Άγγελος Κατακουζηνός διοργανώνοντας διαλόγους με τους Έλληνες και συζητήσεις με τον νομπελίστα συγγραφέα Camus. Ντοκουμέντο το βιβλίο της Λητώς γι΄αυτόν. Η Λητώ, ως εμψυχώτρια, συγγραφεύς και σύντροφος τέλεια, συμπλήρωσε ό,τι εκείνος προσέφερε.Πάντοτε θα θυμούμαι τον Άγγελο με την αγάπη που του αξίζει.