Παρασκευή 28 Μαΐου 2010

Η κοντή μνήμη του Έλληνα



Έχω διαβάσει αρκετά δημοσιεύματα σχετικά με το ανέβασμα του θεατρικού έργου του Tony Kushner “ Άγγελοι στην Αμερική”, στην Πειραιώς 260, στα πλαίσια του φετινού Φεστιβάλ Αθηνών.

Σε όλα σχεδόν τα δημοσιεύματα – αφήνω κι ένα περιθώριο, στην περίπτωση που κάποιο έχει διαλάθει της προσοχής μου – δεν γίνεται καμία αναφορά σε προηγούμενο ανέβασμα του στην Ελλάδα. Αντιθέτως, αναφέρονται, με κάθε λεπτομέρεια, σε παραστάσεις που έχουν δοθεί ένθεν κακείθεν του Ατλαντικού, καθώς και στη μεταφορά του στην κινηματογραφική οθόνη.

Η αλήθεια είναι ότι τα τελευταία χρόνια επιχειρείται μια προσπάθεια να γραφεί η θεατρική ιστορία της Ελλάδας από την αρχή. Ένα είδος παρθενορραφής – θα λέγαμε – προκειμένου να επικρατήσει η ιδέα της παρθενογένεσης. Καταλήγω σε αυτό το συμπέρασμα, γιατί δεν θέλω ούτε να το διανοηθώ ότι, κάτι τέτοιες αποσιωπήσεις είναι αποτέλεσμα άγνοιας. Πολύ χειρότερη υπόθεση, από την αρχική άποψη.

Το εν λόγω θεατρικό έργο, λοιπόν, – μόνον το πρώτο μέρος (millennium approaches) - πρωτοπαρουσιάστηκε στην Ελλάδα τη θεατρική περίοδο 1993-΄94 από το “Θέατρο Έρευνας” του Δημήτρη Ποταμίτη – ιδρυτή και ψυχή του εν λόγω θεάτρου -, σε σκηνοθεσία του ίδιου, για την οποία ο κριτικός κ. Γιάννης Βαρβέρης είχε γράψει μεταξύ των άλλων και τα εξής:
«Ο Δημ. Ποταμίτης σκηνοθέτησε φέτος το έργο του Τόνι Κούσνερ “Άγγελοι στην Αμερική”. Ακολούθησε πιστά τη φιλμική, σε 36 σκηνές, δομή του κειμένου, μια δομή που σκηνοθετικά και του πηγαίνει και της έχει βρει τα κλειδιά. Τις ποικίλες γλωσσικές όψεις του κειμένου ανέδειξε με ευελιξία η μετάφραση Ερ. Μπελιέ. Πάνω σ’ αυτές ο Ποταμίτης παρέδωσε μια παράσταση ευκίνητη, με χυμούς , ζωηρές εναλλαγές και μέριμνα ομοιογένειας…» (ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ: ΕΠΤΑ ΗΜΕΡΕΣ, Κυριακή 3 Απριλίου 1994)

Στον θίασο συμμετείχαν, πέραν του Δ. Ποταμίτη, που κρατούσε και το ρόλο του οροθετικού Πράϊορ Γουώλτερ, και οι ηθοποιοί: Βίλμα Κύρου, Ματίνα Καρρά, Πάνος Πανόπουλος, Μαρίνα Ταβουλάρη, Νικόλας Βαγιονάκης.

Όπως μπορεί πολύ εύκολα να διαπιστώσει κανείς, πέραν από τους έκπτωτους “Αγγέλους στην Αμερική” έχουμε και τους “ξεχασμένους αγγέλους” στην Ελλάδα.

Εν πάση περιπτώσει, τελούμε εν αναμονή της παράστασης, η οποία, όπως διαβάζω, θα είναι ιδιαίτερα τολμηρή. Ευελπιστώ ότι η αναμέτρηση του έργου με την « υποκριτικά ανεκτική ελληνική κοινωνία», δεν θα δημιουργήσει ιδιαίτερα προβλήματα στον σκηνοθέτη κ. Νίκο Μαστοράκη, ο οποίος δηλώνει σε συνέντευξή του προς την κ. Ιωάννα Κλεφτογιάννη (ΕΛΕΥΘΕΡΟΤΥΠΙΑ): «Γενικότερα αισθάνομαι ότι δουλεύω κάτω από συνθήκες περιρρέουσας ατμόσφαιρας τραγικές…» Απόλυτα κατανοητό.

Οψόμεθα εις Πειραιώς 260!

Τετάρτη 19 Μαΐου 2010

"PHILHELLINISME"

Jean-Luc Godard. Christa Mainwald, embroidery


Με πολύ καμάρι αναφέρθηκαν κάποιες ελληνικές εφημερίδες στη “φιλελληνική” στάση του Γάλλου σκηνοθέτη Zαν-Λυκ Γκοντάρ.

Αφορμή η απουσία-διαμαρτυρία του από το Φεστιβάλ των Κανών, «εξαιτίας προβλημάτων ελληνικού τύπου», όπως αναφέρεται σε σχετική επιστολή, που δημοσιεύτηκε στην εφημερίδα “LIBERATION”.

Στην εν λόγω επιστολή, ο εν λόγω σκηνοθέτης αναφέρει, επίσης ότι «Θα έπρεπε να ευχαριστήσουμε την Ελλάδα. Είναι η Δύση που χρωστάει στην Ελλάδα… Πάντα ξεχνάμε τη σχέση ανάμεσα στην τραγωδία και τη δημοκρατία. Χωρίς Σοφοκλή δεν θα υπήρχε Περικλής. Χωρίς τον Περικλή δεν θα υπήρχε Σοφοκλής. Ο τεχνολογικός κόσμος στον οποίο ζούμε τα χρωστά όλα στην Ελλάδα. Ποιος ανακάλυψε τη λογική; Ο Αριστοτέλης… Όλος ο κόσμος χρωστάει χρήματα σήμερα στην Ελλάδα. Θα μπορούσε να ζητήσει από τον σημερινό κόσμο μας χιλιάδες εκατομμύρια για συγγραφικά δικαιώματα και θα ήταν λογικό να της τα δώσουμε. Πάραυτα. Κατηγορούν τους Έλληνες ότι είναι και ψεύτες… Αυτό μου θυμίζει ένα παλιό συλλογισμό που είχα μάθει στο σχολείο. Ο Επαμεινώνδας είναι ψεύτης ή όλοι οι Έλληνες είναι ψεύτες, άρα ο Επαμεινώνδας είναι Έλληνας, Δεν έχουμε προχωρήσει καθόλου».*


Από όσο μπορώ να ξέρω, καμία εφημερίδα δεν ανάφερε παράλληλα και την άρνηση που εισέπραξε ο άλλοτε “Πάπας της nouvelle vague” από το Κεντρικό Αρχαιολογικό Συμβούλιο, στην αίτηση του να γυρίσει στον αρχαιολογικό χώρο της Ακρόπολης , μερικές σκηνές για το τελευταίο του φιλμ “FILM SOCIALISME”, που παρουσιάζεται στο φετινό Φεστιβάλ των Κανών. Ως επίσημη δικαιολογία προβλήθηκε το γεγονός της απουσίας… σεναρίου! (Ανοίγει παρένθεση. Σε ποιο σενάριο, αλήθεια , στηρίχθηκε η φωτογράφιση της καλλιπύγου αοιδού Τζένιφερ Λόπεζ στον Παρθενώνα και με ποια κριτήρια κρίθηκε το σενάριο της κ. Νίας Βαρντάλος αντάξιο του Ιερού Βράχου; Κλείνει η παράγραφος).

Η αλήθεια είναι ότι κάποια γεγονότα, μου δημιουργούν περίεργους συνειρμούς. Όπως καλή ώρα, η περίπτωση αυτή με τον Γκοντάρ, η οποία μου έφερε στο νου, ένα πραγματικό γεγονός , με πρωταγωνίστρια την αξέχαστη Κατίνα Παξινού, στο Θέατρο της Επιδαύρου.

Η μεγάλη μας τραγωδός φτάνοντας με κάποια καθυστέρηση στην Επίδαυρο, για την πρόβα της, εμποδίζεται από τον φρουρό χωροφύλακα να μπει σε αυτό. Στην προσπάθεια της να ξεπεράσει το εμπόδιο, δηλώνει στο χωροφύλακα την ταυτότητα της. Η απάντηση, βέβαια του οργάνου της ήρθε πληρωμένη: «δεν μπα να΄σαι και η Μάγια Μελάγια!»

Αν κρίνουμε από το γεγονός ότι το αναφερόμενο περιστατικό συνέβη πριν από σαράντα χρόνια, βγάζουμε το πολύ οχληρό συμπέρασμα ότι, η αναγνωρισιμότητα υπερτερούσε πάντοτε της αναγνώρισης. Μία τραγωδός με διεθνή αναγνώριση “ητήθηκε κατά κράτος” από μία λαϊκή τραγουδίστρια με υψηλό δείκτη αναγνωρισιμότητας στην ντόπια κοινωνία.

Όντως, περίεργος συνειρμός.

Ακόμη, βέβαια, πιο περίεργη η επιβράβευση της “φιλελληνικής» στάσης του σκηνοθέτη.

*ΠΗΓΗ: ΕΛΕΥΘΕΡΟΤΥΠΙΑ, Τρίτη 18/05/2010

Τρίτη 11 Μαΐου 2010

Τα τέσσερα τριαντάφυλλα του "χρέους"

Θα αναφερθώ ακροθιγώς στο τραγικό θάνατο των τριών υπαλλήλων της Marfin, μόνο και μόνο για να σχολιάσω τη δήλωση του Αρχηγού της Αξιωματικής Αντιπολίτευσης, προς τους δημοσιογράφους, κατά την επίσκεψη του στον τόπο της τραγωδίας, για τη σχετική απότιση φόρου τιμής.

Άλλωστε, δεν έχει μείνει τίποτα που να μην έχει ειπωθεί - με το γνωστό τρόπο των επικοινωνιακών τρικ -για το συγκεκριμένο θέμα και μάλιστα με άκρως επαγγελματικό τρόπο, από τις πλερέζες της τηλεόρασης, τις μοιρολογίστρες των ερτζιανών, και τους συντάκτες επικήδειων λόγων του έντυπου ημερήσιου και περιοδικού τύπου. Φυσικά, δεν θα πρέπει να παραλείψει κανείς και την έκφραση της βαθιάς οδύνης των πολιτικών κομμάτων, που εκδηλώθηκε με τον συνήθη τρόπο σε αυτές τις περιπτώσεις. Την τήρηση του ενός λεπτού σιγής, μετά το πέρας του οποίου ξεκίνησαν οι στημένοι σκυλοκαυγάδες , για το ποιος ευθύνεται για τον δημοσιονομικό εκτροχιασμό.

Φυσικά, και δεν πρόκειται να σχολιάσω τον τρόπο διαχείρισης αυτού του πολύ σοβαρού ζητήματος, από τις διάφορες κοινωνικές ομάδες που ενεργούν με γνώμονα την προσωπική προβολή. Πως λέμε «προβολή μου δώστα όλα, σε έχει ερωτευθεί η κάμερα;», ε, κάτι τέτοιο. Ποιος τρελός πηδάει αυτοβούλως στο λάκκο με τα λιοντάρια;

Ας επιστρέψω στο θέμα μου, που είναι η εντυπωσιακή δήλωση του κ. Σαμαρά.

«Αυτά τα τέσσερα τριαντάφυλλα τα λένε όλα»!!!
Προσπαθώ μέρες τώρα να βρω το μήνυμα που κρύβεται πίσω από αυτήν τη δήλωση.
Τι λένε αυτά τα τριαντάφυλλα και σε ποιον τα λένε;
Μήπως, απλά, λένε οτιδήποτε, γιατί πρέπει να πούνε κάτι;
Προφανώς, ούτε ο ποιητής ο ίδιος δεν μπορεί να μας εξηγήσει τι θέλει να μας πει.

Εκείνο που κατάλαβα εγώ και το οποίο μου δημιουργεί βαθύτατη θλίψη είναι, ότι όσο περνάει ο καιρός οι πολιτικοί όχι μόνον αδυνατούν να ανταπεξέλθουν στα καθήκοντά τους, όχι μόνο διακρίνονται από έλλειψη πολιτικής βούλησης, αλλά ούτε που καταφέρνουν πλέον να διαχειριστούν την κοινή γνώμη με κάποια σοβαρότητα.

Κι επειδή η ρετσινιά της τοποθέτησης όλων των πολιτικών στο ίδιο τσουβάλι έχει γίνει πολύ της μόδας, άντε να κάνουμε και κάποιες εξαιρέσεις.
Πάντα υπό αίρεση, φυσικά.

Σάββατο 8 Μαΐου 2010

Η Ελλάδα ζει ιστορικές στιγμές

Όχι ο τέως πρωθυπουργός δεν κάνει νεύμα σε γκαρσόνι ψησταριάς για να πάρει παραγγελία.

Ως άλλος Ιωάννης Μεταξάς απευθύνει με το γνωστό αίσθημα ευθύνης που τον διακρίνει, μέσα από το Ναό της Δημοκρατίας, το ηρωικό ΟΧΙ προς τον Γαλλογερμανικό άξονα σωτηρίας, φέρνοντας σε δύσκολη θέση τους κερδοσκόπους, κάνοντας τα θεμέλια της παγκοσμιοποιημένης οικονομίας να τρίζουν και ρουμπωνώντας τα κόμματα της ελληνικής αριστεράς.

ΦΩΤΟ: ΤΑ ΝΕΑ ΣΑΒΒΑΤΟΚΥΡΙΑΚΟ, 8-9 ΜΑΪΟΥ 2010

Σάββατο 1 Μαΐου 2010

Η κόκκινη γραμμή της Γιαγιάς Ανθούλας


«Κουφάλες νεκροθάφτες (ντόπιοι και ξένοι) δεν θα πεθάνουμε ποτέ»

Αυτή είναι η κόκκινη γραμμή που βάζει η εκατόχρονη Γιαγιά Ανθούλα, ανάμεσα σε αυτήν και τους εκ προθέσεως εκτελεστές του κοινωνικού κράτους.

Στη μακρινή ενδοχώρα της εγκαταλελειμμένης ελληνικής επαρχίας, που πάλευε μια ολόκληρη ζωή με ανθρώπους, θεούς και δαιμόνια η Γιαγιά Ανθούλα,(όπως κι όλες οι Ανθούλες τούτης της αλύτρωτης πατρίδας), δεν της έμεινε καιρός να γνωρίσει τον Αλεξανδρινό ποιητή, που η ποιητική του σκέψη μοστράρεται «χωρίς περίσκεψη, χωρίς αιδώ», από τον πρωθυπουργό, ως κόκκινη γραμμή απέναντι στους προσκληθέντες εισβολείς.

Ίσως να ήταν καλύτερα έτσι.

Έζησε και ζει μια ζωή όχι χωρίς όνειρα κι ελπίδες, αλλά απαλλαγμένη από τις ουτοπιστικές προσδοκίες που γεννά η ποιητική φαντασία.

Έτσι, ποτέ δεν της πέρασε από το νου να κατέβει στη μπασιά του χωρίου της, για να περιμένει τον ερχομό των Βαρβάρων. Ήξερε από τα γεννοφάσκια της ότι δεν επρόκειτο να έρθουν ποτέ, γιατί ήσαν ήδη μέσα στα τείχη.

Ήσαν όλοι αυτοί, που δεν τις επέτρεψαν ποτέ – όπως ακριβώς και σήμερα – να βρει την Ιθάκη της.

Το μόνο της λάθος – αν μπορεί κανείς να χαρακτηρίσει ως λάθος τα όνειρα και τις ελπίδες – είναι ότι, περιμένει ακόμη τον Οδυσσέα - όχι αυτόν του μύθου και της ποιητικής φαντασίας - αλλά τον άλλο τον πραγματικό για να απαλλάξει τον τόπο από τους αρχολίπαρους μνηστήρες της εξουσίας.

Πώς να της πεις, ότι έπεσε κι αυτός θύμα της κίβδηλης σαγήνης της σύγχρονης Κίρκης και μεταμορφώθηκε, όπως και σύντροφοί του, σε γουρούνι.

Καλή σας Πρωτομαγιά!