Η ελληνικότητα του χθές και του σήμερα

Διαβάζοντας τη συνέντευξη του κ. Φ. Κακριδή, στη στήλη ΠΑΤΡΙΔΟΓΝΩΣΙΑ της κ. Άννας Γριμάνη (Περιοδικό "Κ", εφ. ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ ΤΗΣ ΚΥΡΙΑΚΗΣ 5 Ιουλίου 2009), θυμήθηκα αυτό που είχε πει κάποτε ο Γ. Τσαρούχης: <<Η Ελλάδα είναι ωραία ως σκηνικό, αλλά όχι ως παράσταση>>! Οι απόψεις του κ. Κακριδή, όπως αυτές διατυπώνονται στην εν λόγω συνέντευξη, επιβεβαιώνουν απόλυτα τη ρήση του έλληνα ζωγράφου.
Ο τόπος έχει απόλυτη ανάγκη από ανθρώπους που υπηρετούν την αλήθεια και αποφεύγουν "να χαϊδεύουν αυτιά". Αυτήν την υπέροχη εκδοχή του Έλληνα τη διαθέτει στο ακέραιο ο κ. Κακριδής. Αυτό τουλάχιστον αποδεικνύεται από τη συνέντευξή του.

Φάνης Κακριδής*
«Λευτεριά θα πει να μάχεσαι στη γη χωρίς ελπίδα»

-Η ελληνικότητα είναι αίσθημα η συνείδηση;
Για ποιαν ελληνικότητα μιλούμε. Για την αλλοτινή ελληνικότητα του Μακρυγιάννη, του Σολωμού και των δημοτικών τραγουδιών; Για τη δίσημη ρωμιοσύνη, όπως την ύμνησε ο Ρίτσος και τη σατίρισαν ο Παλαμάς, ο Σουρής και ο Βάρναλης; Ή μήπως για την τωρινή μας θλιβερή υπόσταση, που δεν θα τη χαρακτήριζα ούτε αίσθημα, ούτε συνείδηση;
-Τι πιο μικρό ελληνικό αγάπησα.
Λαϊκά δίστιχα, όπως το κρητικό: «Φρύγομαι και μαραίνουμαι σαν την κομμένη βιόλα/ σαν όντε και σου θυμηθώ! Μα ίντα ξεχνώ σου κιόλα;» Ή το κυπριώτικο: «Τον τόπο ΄που φιλιόμασταν θωρώ τον κ΄εννά σκάσω/ φαίνεσται μώππεσεν φιλίν και σκύβκω να το πιάσω».
-Η υπέροχη εκδοχή του Έλληνα.
Και του ανθρώπου γενικά να κάνει δική του την αλήθεια πως «λευτεριά θα πει να μάχεσαι στη γη, χωρίς ελπίδα».
-Αυτό που με «χαλάει».
Το πόσο εύκολα και πόσο σταθερά στον τόπο μας (διαφημίζονται και επικρατούν ως κορυφαίοι πολιτικοί, συγγραφείς, δημοσιογράφοι, επιστήμονες, ακόμα και καλλιτέχνες, άνθρωποι (ας είμαι ευγενικός) που δεν το αξίζουν!-κι έρχεται ώρα να ψιθυρίσεις με τον Μανόλη Αναγνωστάκη: «Α, ρε Λαυρέντη, εγώ που μόνο το΄ξερα τι κάθαρμα ήσουν/ τι κάλπικος παράς…»
-Προσόν ή μειονέκτημα να είσαι Έλληνας σήμερα;
Ρωτήστε τον Νίκο Δήμου και μάθετε: περισσότερα στο http://www.phys.uoa.gr/~nektar/arts/prose/nikos_dimou_misfortune.htm.
-Παράγει πολιτισμό ο Έλληνας της νέας εποχής ή μένει προσκολλημένος σε μια ρητορική ελληνικότητα;
Ο τόπος μας έχει πάντα ανθρώπους που παράγουν-που δημιουργούν και προσφέρουν θα προτιμούσα-πολιτισμικό πλούτο: μόνο που κρύβονται στο περιθώριο, καθώς στο προσκήνιο μένουν κολλημένοι οι κραυγαλέα ρητορική Ελληναράδες.
-Με ποια ταυτότητα οι Έλληνες περιέρχονται στον σύγχρονο κόσμο;
Καθένας με την ατομική του μικρή ή μεγάλη προκοπή κι όλοι μαζί βιώνοντας τους σολωμικούς στίχους «…περασμένα μεγαλεία/ και διηγώντας τα να κλαις!».
-Το ελληνικό μου «γιατί» κι ένα «πρέπει» που πέταξα.
Κατοικούμε έναν πανέμορφο τόπο, που μέρα με τη μέρα τον μετατρέπουμε σε χωματερή. Μας δόθηκε μια θαυμάσια γλώσσα που καθημερινά όλο και περισσότερο την κακοποιούμε. Παραλάβαμε μια ζηλευτή πνευματική κληρονομιά που, αντί να τη ζωντανέψουμε, την αποστειρώνουμε και την νεκροτομούμε. Γιατί; Όσο για τα πρέπει, είναι καιρός που τα έχω απαρνηθεί, εκτός από ένα, που λέει πως ο δάσκαλος πρέπει να φανερώνει την αλήθεια.
-Ο Έλληνας ποιητής μου.
Αν όχι ο Όμηρος για την Ιλιάδα και την Οδύσσεια, αν όχι ο Κορνάρος για τον Ερωτόκριτο, αν όχι ο Καβάφης, για το Απολείπειν ο θεός Αντώνιον, αν όχι ο Ελύτης για τη Μαρίνα των βράχων, τότε σίγουρα ο Σεφέρης για τον Ερωτικό λόγο, με στίχους όπως: «Είναι το πέρασμα του χρόνου σιγαλό και απόκοσμο/ κι ο πόνος απαλά μες στην ψυχή μου λάμνει/ χαράζει η αυγή τον ουρανό, τ΄όνειρο μένει απόντιστο/ κι είναι σα να διαβαίνουν μυρωμένοι θάμνοι».
-Η αδιαπραγμάτευτη ελληνική αλήθεια μου.
Το πλατωνικό Έλληνες αεί παίδες.
Η οδός των Ελλήνων στον παγκόσμιο χάρτη-ορίστε τον.
Έτσι που διατυπώθηκε, το ερώτημα, το ερώτημα παραπέμπει σε όρους και έννοιες όπως ο οδικός χάρτης, που συνήθως τον καθορίζουν οι ισχυροί του κόσμου ανάλογα με τα συμφέροντα τους. Θα προτιμούσα, κι ας ήταν επικίνδυνο, να ισχύσει το γνωμικό δίστιχο που λέει πως: «Την τύχη του κάθε λαός την κάνει μοναχός του, κι όσα του κάνει η τρέλα του δεν του τα κάνει οχτρός του».